Poradnia diabetologiczna – Czym jest cukrzyca?
Cukrzyca to choroba metaboliczna, której główną cechą jest podwyższony poziom cukru we krwi. Powstaje on gdy produkcja insuliny w trzustce jest nieprawidłowa. Przewlekła hiperglikemia może doprowadzić do uszkodzenia lub niewydolności innych narządów w tym nerek, serca, czy narządu wzroku. Odmian cukrzycy jest co najmniej kilka, a wśród najczęściej spotykanych wyróżnić należy cukrzycę typu 1, cukrzycę typu 2, czy cukrzycę ciążową lub MODY.
CUKRZYCA TYPU 1 – ma podłoże autoimmunologiczne i charakteryzuje się niedostateczną produkcją insuliny. Występowanie tego typu cukrzycy u osób dorosłych to rzadkość, dlatego spotykana jest z reguły u dzieci i młodzieży. Wśród objawów znajduje się m. in. utrata wagi mimo braku diety i prawidłowego apetytu, wzmożone pragnienie i częste oddawanie moczu, osłabienie i senność, a nawet nudności. Leczenie cukrzycy typu 1 polega na podawaniu insuliny w odpowiednich dawkach, które zarówno rodzice jak i ich dzieci są w stanie wyliczyć w zależności od ilości posiłków. Dobra wiadomość jest taka, że cukrzyca typu 1 pozwala na jedzenie praktycznie wszystkiego z tymże dodatkowo należy dostosować do tego dawkę insuliny. Jeśli pacjent dostanie za dużo insuliny mogą wystąpić skutki uboczne jak spadek cukru, a co za tym idzie nadmierna potliwość, zawroty głowy, czy nawet omdlenia. Aby zapobiegać nagłym spadkom cukru chory często nosi przy sobie słodki napój lub kostki cukru. Jednak zdecydowanym ułatwieniem życia z cukrzycą typu 1 są pompy insulinowe, które same obliczają poziom cukru we krwi, a co więcej są w stanie dobrać odpowiednią dawkę insuliny.
CUKRZYCA TYPU 2 – występuje u osób dorosłych i najczęściej u osób powyżej 55 roku życia, ale ostatnimi czasy zdarza się również że chorują na nią także dzieci. Przyczyna cukrzycy typu 2 ma podłoże genetyczne i często wiąże się z otyłością. Cukrzyca typu 2 to nie tyle brak produkcji insuliny, a po prostu nieprawidłowe przyswajanie jej przez inne tkanki (insulinoodporność), co prowadzi do podwyższenia cukru we krwi. W związku z tym trzustka zaczyna produkować za dużo insuliny i w konsekwencji może prowadzić do całkowitego wyczerpania się tego narządu. Leczenie polega na dostosowaniu odpowiedniej diety i wspomaganiu trzustkę przy produkcji insuliny. W momencie, gdy takie leczenie przestaje pomagać wprowadza się przyjmowanie insuliny w postaci zastrzyków. Same objawy mogą być często przeoczone i jedynie badanie krwi może wykazywać podwyższony poziom cukru we krwi. Niestety bezobjawowe przechodzenie cukrzycy typu 2 na samym początku prowadzi z czasem do nieodwracalnych zmian w naczyniach krwionośnych, które z kolei sprzyjają miażdżycy. Stąd często pacjencji dopiero przy zawale serca dowiadują się, że mają cukrzycę. Zdrowe i regularne leczenie powinno zahamować rozwój cukrzycy typu 2, jednak jest to choroba nieuleczalna i należy nauczyć się z nią żyć.
CUKRZYCA CIĄŻOWA – to przejściowa forma cukrzycy, polegająca na zaburzeniu gospodarki węglowodanowej i obecności glukozy w moczu. Zwykle wykrywana jest na przełomie piątego i szóstego miesiąca ciąży i zanika niedługo po porodzie. Występuje u około 3-6% kobiet, a przy kolejnej ciąży powraca u 30% przyszłych mam. U kobiet chorujących na cukrzyce ciążową, zwykle po około 15 latach, zauważono zachorowania na cukrzycę typu 2. Podczas ciąży komórki stają się bardziej oporne na insulinę poprzez hormony, wówczas trzustka produkuje jej więcej. I choć nie jest to dla większości kobiet problem to w niektórych przypadkach trzustka nie nadąża z jej produkcją i wtedy mamy do czynienia z cukrzycą ciążową.
CUKRZYCA MODY – jest to najrzadsza odmiana cukrzycy, której cały przebieg jest bardzo zbliżony do cukrzycy typu 2. Cukrzyca MODY to z ang. Maturity Onset Diabetes of the Young, czyli cukrzyca o podłożu genetycznym, której objawy są dostrzegalne dopiero w wieku od 15 do 35 roku życia. O ile w przypadku cukrzycy typu 1 pacjent musi przyjmować insulinę, tak cukrzyca typu MODY może być leczona doustnymi lekami. Wśród objawów można wymienić przede wszystkim hipoinsulinemie, czyli niski poziom insuliny we krwi. U chorego nie występuje natomiast ani otyłość, ani insulinooporność. Charakteryzuje się raczej łagodnym przebiegiem, ale jej odmian i mutacji jest aż jedenaście.
Kiedy powinieneś się udać do poradni diabetologicznej?
Bardzo ważne jest, aby przynajmniej raz roku wykonywać podstawową morfologię krwi, w której dowiemy się także jaki poziom cukru mamy. To ważne, gdyż lekarz rodzinny jest w stanie szybko zauważyć niepojące wyniki i w przypadku wysokiego poziomu cukru, skieruje do poradni diabetologicznej. Specjalista diabetolog poda diagnozę i ustali etapy leczenia w zależności od typu cukrzycy, która zostanie rozpoznana. Na pewno musisz się przygotować na zmiany w swoim życiu. Ważne jest aby zmienić dietę na zdrową i racjonalną, a przede wszystkim regularną. Ponadto ćwiczenia fizyczne dobrze wpływają na formę i utrzymanie odpowiedniej wagi. Najważniejsze jest jednak to, aby codziennie mierzyć sobie poziom cukru i przyjmować leki i być w stałym kontakcie ze swoją poradnią diabetologiczną. Co więcej należy co pół roku mierzyć ciśnienie krwi oraz sprawdzić poziom hemoglobiny. Dodatkowo raz w roku trzeba udać się do okulisty, a także na badanie krwi i moczu, które pokażą poziom trójglicerydów i cholesterolu.
Gdzie uzyskasz więcej informacji na temat cukrzycy?